Beslissen door synchronisatie vanuit verschillende disciplines naar eenzelfde concept
Salvador maakt geluidsontwerp voor modeshows waarbij hij het beeld van een modeshows of collectie vertaalt in muziek. In zijn manier van werken staat samenwerken centraal. Hij werkt graag langdurig samen vanuit een gezamenlijk idee, waarbij er continu feedback op elkaar wordt gegeven. Zijn besluitvormingsproces bestaat uit het zich openstellen voor de invloed van de anderen binnen de verantwoordelijkheid die hij heeft: alles rond geluid en muziek.
Locatie als rustplek
“In samenwerking met modeontwerpster Iris van Herpen en muzikant Kazuya Nagaya heb ik aan een modeshow gewerkt in Parijs. De locatie was in een kerk, vlak naast het Louvre. Het project begon voor mij met een bezoek aan de locatie, samen met Iris. De akoestiek viel me meteen op, het had een enorme galm. Ik zei tegen Iris: “Dat wordt nog wat met muziek in die ruimte. Als we daar ’n normale show gaan doen, klinkt het voor geen meter.“
Ik vond het fantastisch mooi daar, de ideale plek. Ik snap dat ze het kozen. Maar als je gewoon geluid wil produceren, is het voor bijna alle muziek slecht op zo’n locatie. Voor mij was het meteen uitgesloten om daar een set neer te zetten. Dat was direct een beperking, die achteraf gezien denk ik heel belangrijk is geweest. Ik stond daar niet gelijk bij stil. We dachten na op wat voor manier we hier een show zouden kunnen doen waarbij de echo van de ruimte in eerste instantie niet opvalt of niet erg is. We dachten bijvoorbeeld aan tikkend geluid, waar je dan de reflecties van gebruikt, als een manier om de ruimte te beleven in plaats van iets dat de ruimte heel vol zou maken. Er vond een gesprek plaats tussen Iris, mijzelf, een zakelijk director en andere leden van het team. In dat gesprek hadden we het over de vraag: “Op welke manier kunnen we gebruik maken van die ruimte? Wat werkt goed in zo’n ruimte?” Het is – als kerk – een rustplek voor mensen. De ruimte zelf is in een extreem grote stad een plek om samen stil te zijn. Die ruimte is ontwikkeld om – in alle rust – overweldigend te zijn! Toen moest ik denken aan een project dat ik had gedaan tijdens Todays Art met Kazuya, de klankschalenspeler. De rust die de ruimte toen opriep sluit aan bij de manier waarop Iris en ik ook met rust bezig zijn. We doen echt super drukke dingen, maar we zorgen ook dat we een bepaalde rust kunnen hebben. Die rust vinden, daar halen we allebei ook de focus vandaan. Zo kreeg de locatie als rustplek, met daarbij onze keuze voor stilte, een persoonlijke motivatie. Daarnaast was het geschikt om op een andere manier de show te presenteren. Het werk van Iris is ontzettend gedetailleerd, en op een catwalk valt dat weg. Het gaat bij haar werk juist om kijken. De mensen moesten dus de tijd krijgen om dat in rust te kunnen doen. Niet in een show van 10 minuten, uiteindelijk kregen de mensen drie kwartier.”
Proefopnames
Twee maanden voor de show maakte ik een proefopname. Ik nodigde Iris uit en ik liet haar de tonen horen. Haar werk gaat over het oog tricken, waarbij het soort materiaal soms heel anders is dan het lijkt. Datzelfde wilde ik ook bereiken. In mijn studio had ik al allerlei opnames van de klankschalen gemanipuleerd om te onderzoeken wat ik met het geluid kon doen. Deze experimenten in de studio gingen heel erg over zweving. Ik zocht naar wat de juiste pitch shifter was. Wat gebeurt er als je een klein beetje afwijkt? Verandert er dan een octaaf? Daarnaast leek het me mooi een shepardtoon te gebruiken, waarmee ik eindeloze tonen kreeg. Ik gebruikte software en ik maakte een toolkit om met opnames te experimenteren. Ik probeerde het effect van de kerk te simuleren. Samen met Iris onderzocht ik hoe ver we konden gaan, wanneer was het geluid niet meer realistisch? Wanneer klonk het nog wel geloofwaardig, leek het nog van de klankschalen te komen? Vervolgens ging iemand de klankschalen ook echt regelen. Ik droeg de installatie over aan Iris en een assistent.
Live performance
Voor de uiteindelijke performance konden we nog een halve dag voorbereiden in de kerk, alles moest ter plekke worden gerepeteerd. Het persmoment was onze soundcheck. Het was de eerste keer dat de klankschalen er stonden. Ik had een spanningsboog in mijn hoofd. Ik wilde aan het begin de klankschalen laten bespelen door Kazuya Nagaya, en dan op een gegeven moment de klanken veranderen met de pitch shifters, en dan steeds meer afwijkingen maken tot we aan een soort van climax zouden komen. Dat wilde ik per 45 minuten 2 tot 3 keer doen. Tijdens de show heb ik geen klok meer gebruikt. Ik voelde het als aan zoals ik dat als DJ doe. Dat heet ‘comprovisatie’, muzikaal reageren op de reactie van het publiek, en vooral ook op wat Kazuya deed. Wanneer de intensiteit van het geluid toenam, voelden de mensen in het publiek zich vrijer om ook geluid te maken. De muziek was heel dominant en werkte vervreemdend. Modellen stonden als een installatie en het publiek liep er omheen en tussendoor. De intentie was om een vervreemdend warm bad te creëren, waar alles één geheel vormt, met alle losse ingrediënten samen. Kazuya bespeelde live de klankschalen en ik stelde de pitch shifters af. Ik zat bovenin de kerk, de mensen hadden niet eens door dat ik er was.”
